Muhteşem

Doğudaki Gelişmeler İran Seferleri
Yavuz Sultan Selim 1514 Çaldıran Savaşında, İran Safevî Devleti Hükümdarı Şah İsmail’i mağlup ve perişan etmişti. Çaldıran Savaşı’ndan sonra da Osmanlı Devleti ile Safcvî Devleti arasındaki münasebetler düzelmemişti. Şah İsmail Safevî’nin, Anadolu’daki Türkmenleri el altından tahrik ve teşvik ederek desteklemesi yüzünden İran ile barış antlaşması yapılmamıştı. Şah İsmail’in barış teklifleri, maskeli güler yüzüne ve faaliyetlerine güvenilmediğinden kabul edilmemişti. Kanunî Sultan Süleyman’ın tahta çıkışını tebrik için İran’dan elçi ancak iki yıl sonra geldi (1522). Şah İsmail Safcvî 1524′tc öldü ve yerine oğlu Şah Tahmasb (1524-1576) geçti. Şah Tahmasb, Osmanlı Dcvlcti’nc karşı aynen Şah İsmail’in düşmanca tavrını takındı. Şarlken ve Ferdinand’a elçiler göndererek, Osmanlı Devleti aleyhine ittifak etmek istedi. Kanunî Sultan Süleyman, Şah Tahmasb’ın bu düşmanca faaliyetlerine karşılık, O’na tehditkâr bir “nâme” gönderdi. Kanunî Şah Tahmasb’a gönderdiği “nâmc”sinin sonunda “… Fcrman-ı cihan-ncfazıma cevap gönderip er isen vaktine hâzır olasın.” dedi.

Şah Tahmasb’ın düşmanca tutum ve faaliyetlerine rağmen 1514′dcn 1533′c kadar; Osmanlı Devleti ile İran Safcvî Devleti arasında muharebe olmadı. Osmanlı Devleti, İran’ı Doğ;u Anadolu’dan tamamen çıkarmaya kararlı idi. Basra Körfezi ve Hazar Dcni-zi’ni elinde tutmak ve denizlere erişmek isliyordu.

Şah Tahmasb ile arası açılan Bağdat Valisi Zulfikar Han, 1529da idaresindeki eyâleti Osmanlı Devletine katmış, Kanunî adına hutbe okutmuş ve para kestirmişti. Bağdat’ın anahtarlarını İstanbul’a gönderen, padişahın emirlerini ve acele yardım isteyen Zulfikar Han’ın başını Şah Tahmasb kestirmiştir. Bu sırada Viyana Scferi’nde (1529) bulunan Kanunî haberi almış, fakat Bağdat’a askerî yardım gönderememişti. Nihayet 153İde İran’ın Azerbaycan Valisi Olama Han, Şah ile arası açıldığından Osmanlı Dcvlcti’nc sığındı. Buna karşılık Osmanlı Dcvlcti’nc tâbi Bitlis Hâkimi Şeref Han, Sünnî olmasına rağmen, Bitlis’in İran toprağı olduğunu ilân etti ve Şah’tan Osmanlılara karşı yardım istedi (1532).