Muhteşem | Konular | Kitaplar

Kanuni dönemi

Sultan Süleyman, Yavuz Sultan Selim’in tek oğlu olduğundan, babasının ölümünden sonra Osmanlı Devleti tahtına oturdu (30 Eylül 1520). 26 yaşında padişah olan Sultan Süleyman’a tebaası tarafından Kanunî lâkabı verildi. Kanuni, babası cihangir Yavuz’un cihan hâkimiyeti ülküsünü gerçekleştirme yolundaki icraatları sırasında devletler hukuku, kamu ve şahıs hukuku alanında yaptığı hataları düzeltti.

Sultan Süleyman, Kahire’den getirilen âlim ve sanatkârlardan isteyenlerin memleketlerine dönmesine müsaade etti. İbrişim yasağını kaldırdı. Bu ticarî yasaktan zarar gören ve devlete borç veren tüccarların zararlarını tazmin ettirdi ve alacaklarını toptan ödedi. Çok genişleyen devletin ihtiyaçlarını karşılamak üzere Hanefî hukuku ile Türk örfî sultanî hukukunu, başta Ebussuud Efendi olmak üzere büyük otoritelerin (hukukçular) yardımı ile bağdaştırarak tedvin ettirdi. Fâtih’ ten sonra,Osmanlı Devletinde hukuk alanında ikinci büyük hamleyi yaptı. Yeni bir hukuk devletinin müjdecisi oldu. Büyük bir adalet ve kanun hâkimiyeti devrini başlattığı için kendisi, Sultan Süleyman-ı Kanunî diye anılıp sevildi. Osmanlı pâdişâhları içerisinde hem sağlam kanun yapma hem de o kanunlara uyma vasfına Kanunî sahip olmuştur. Bu sebeple bugün A.B.D./Washington’da Kongre Binası Şeref Salonu’nda; yeryüzünde kanun yapan (32) devlet adamları arasında, Türklerden yalnız Kanunî’nin ak mermer çerçeve içinde portresi yer almıştır. Devrinde sadrâzamın otoritesi yüksek ve kesin olmuştur. Yavuz devrinde sadrâzamın bir otoritesi yoktu. Mutlak otorite Yavuz’un kendisinde toplanmıştı. Avrupalılar, Sultan Süleyman’a Le magnifique = Muhteşem unvanını vermişlerdir. Roma için I., İngiltere için XIX., A.B.D. için XX. asır neyi ifade ediyorsa, Osmanlı Devleti için de “Kanunî asrı” olan XVI. asır odur.