Muhteşem

Kanunî devrinde, Osmanlı Türk ordusunun seferlerde oluşundan faydalanmak isteyen İran Safcvî Devleti, “Şiîlik taassubu” ile Anadolu’daki Türkmenleri isyana teşvik etli. Anadolu topraklarında meydana gelen Baba Zünnun ve Kalender Çelebi isyanları, Şiîlik meselesi ön plâna çıkarılarak, Türk ordusunun Haçlılarla savaştığı zamanlarda meydana getirilen aslî unsur Anadolu Türklüğü için tehlikeli karışıklıklara ve kardeş kanı akıtılmasına sebep olan isyanlardır.

Bozoklu Baba Zünnun, toprak yazımında haksızlık olduğunu ileri sürerek, etrafına topladığı Türkmenlerle birlikte ayaklandı (1527). Bozok sancakbeyinin sarayını bastı ve sancakbeyini öldürdü. Üzerine gönderilen Sivas Beylerbeyi’ne yenildi.

Hacı Bektaş-ı Velî soyundan olduğunu iddia ederek ortaya çıkan Kalender Çelebi, etrafına otuz bin kişi toplayarak isyan etti. Türk ordusunun Mohaç Seferi’nde oluşundan istifade ederek isyan eden Kalender Çelebi’ye, tımarlarının haksız yere ellerinden alınmasını bahane eden Dulkadırli sipahileri de katıldı (1527). Üzerine gönderilen sancak-beylerini ve valileri mağlup eden Kalender Çelebi, cüret ve faaliyetini artırdı. Orta Anadolu için tehlikeli olmaya başladı. Vezîr-î âzam İbrahim Paşa, tedbirli davranarak Dulkadırli sipahilerinin boy beylerini ordugâha davet etti ve kendileri ile görüştü. Daha önce dirlikleri ellerinden alınan sipahilere, yine dirliklerinin verileceğini ilân etti. Dulkadırli sipahilerin ayrılması ile kuvveti sarsılan Kalender Çelcbi’nin kuvvetleri dağıldı (1527).

Anadolu’daki isyanların meydana gelmesine ve büyümesine; Anadolu Türkmenleri – İran Salevî münasebetlerinin devamı, arazi tahrir memurlarının yaptıkları haksızlıklar ve lüzumsuz yere dirlikleri kesilen ümarlı sipahilerin isyanlara katılmaları sebep olmuştur.