Çoban Mustafa Paşa (-1529)
Osmanlı vezir ve beylerbeylerindendir. Osmanlı tarihinde çoban, boşnak ve damat isimleri ile tanınmıştır. Asıl ismi Gazi Mustafa Bin Abdülkerim’dir. Mustafa Paşa, Yeniçeri Ocağı’ndan yetişmiş Rumeli Beylerbeyliği’nden sonra Yavuz Sultan selim zamanında vezir olmuştur. 1514 yılında çaldıran seferine katılmıştır.
Kanuni Sultan Süleyman zamanında Belgrad seferi sırasında, Belgrad’a Tuna tarafından saldıran kuvvetlere komuta etmiştir. 1522’de Serdar olarak Rodos seferine çıkan Mustafa Paşa, kuşatma sırasında ölen Mısır valisi Hayr-Bay’ın yerine Mısır valisi olmuştur. Mısır valiliği sırasında çıkan bir isyanı bastırdıktan sonra yeniden İstanbul’a çağrılarak vezirlik makamına getirilmiştir.
Kapucubaşı görevinde bulunmuş, Kanuni Sultan Süleyman’ın kız kardeşi Hafsa Sultan ile evlenmiştir. Belgrad ve Rodos seferlerine katılmıştır. 1529’da Viyana seferine gitmek üzere iken ölmüştür. Gebze’de cami, medrese, imaret, kervansaray, birmarhane, kütüphaneden oluşan bir külliyeyi yaptırmıştır. Mimar Sinan’ın eserlerinin listesini veren Tuhfetü’l Mimarin’de Mimar Sinan tarafından yapıldığı yazılı ise de mimarı tartışmalıdır.Külliyenin yanındaki türbede gömülüdür.